صحرانیوز انبارالوم

با شروع تحریم ها، طرح هدفمندی یارانه از برنامه‌ای که تعیین شده بود عقب افتاد. هنگامی که دولت یازدهم در سال ۱۳۹۲ آغاز به کار نمود، طرح هدفمندی یارانه‌ها سومین سال اجرای خود را سپری می‌کرد. در طول دوره حیات دولت تدبیر و امید بار‌ها مسئولین این دولت پرداخت یارانه‌ها را مورد نقد قرار دادند.

به عنوان نمونه اسحاق جهانگیری معاون اول رئیس جمهور در مورخه ۱۰ خرداد ۱۳۹۴ در جلسه سراسری فرمانداران با اشاره به این‌که یارانه‌ها از داستان‌های پر غصه جمهوری اسلامی است، گفت: یارانه‌ها همچون بند‌هایی به دست و پای نظام است. همچنین در ۲۶ مرداد ماه ۱۳۹۴ علی طیب نیا وزیر سابق اقتصاد گفت:  طی دو سال گذشته شب‌های قبل واریز یارانه نقدی برای دولت مصیبت عظما بوده است.

به هر حال علیرغم همه نقد‌هایی که دولتمردان به یارانه‌های وارد می‌کردند، اما دولت تدبیر و امید تلاشی آنچنانی برای حذف یارانه ثروتمندان نکرد چرا که این کار نیازمند بررسی اطلاعات اقتصادی خانوار‌ها از جمله سرک کشی به حساب‌های بانکی خانوار‌ها بود و رئیس جمهور روحانی در مورخه ۵ آذر ماه ۱۳۹۲ در حالی که برای گزارش عملکرد ۱۰۰ روزه دولتش به مردم در تلویزیون حاضر شده بود با اشاره به اینکه یکی از راه​‌های حذف برخی دهک​ها از دریافت یارانه نقدی، اطلاع از حساب ​های مالی آن‌ها است، گفت: اما این کار اعتماد مردم را از سیستم بانکی سلب می ​کند و تاکید کرد که دولت این کار را نخواهد کرد چرا که ضررش بیش از منفعتش است.

همچنین در سال‌های بعد برخی دیگر از مسئولین دولتی نیز سرک کشی به حساب‌های مالی مردم را جایز ندانستند و با همین ترفند از زیر بار مسئولیت حذف یارانه ثروتمندان فرار کردند.

به عنوان نمونه اکبر کمیجانی قائم مقام بانک مرکزی طی مصاحبه‌ای در مورخه ۲۵ آبان ۱۳۹۳ گفت: برای تکمیل بانک جامع اطلاعاتی یارانه، اطلاعات حساب‌های بانکی مردم مورد استفاده قرار نخواهد گرفت. یا محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه طی مصاحبه دیگری در بهمن ماه ۱۳۹۶ با بیان اینکه طرح حذف یارانه‌ها عملیاتی نیست، گفت: چرا که بررسی حساب‌های مردم در دستور کار نیست.

در سال جاری سرانجام حذف یارانه ثروتمندان اجرایی شد. حسین میرزایی سخنگوی ستاد اجرایی تبصره ۱۴ قانون بودجه ۹۸ طی مصاحبه‌ای گفت: در دوره شهریور امسال برای ۲۰۰ هزار خانوار پردرآمد، یارانه نقدی حذف شد. همچنین علی ربیعی سخنگوی دولت در مورخه ۲۵ شهریور ۱۳۹۸ با تاکید بر اینکه حذف یارانه بگیران از مهرماه آغاز خواهد شد گفت: در مرحله اول در مهرماه چند «صدک» از «دهک»‌های بالا حذف می‌شوند که ممکن است هفتصد تا هشتصد هزار نفر را در برگیرد که البته امکان اعتراض و پاسخ‌گویی به اعتراض هم برای آنان محفوظ است.

در نهایت دولت باید در سال جاری یارانه سه دهک بالا که حدود ۲۰ میلیون نفر جمعیت دارند را حذف کند. گفته می‌شود ۲۰ میلیون نفری که در طرح یارانه معیشتی که از محل افزایش قیمت بنزین پرداخت شد، حذف شده اند همان ۲۰ میلیون نفری هستند که احتمالاً در ماه‌های آینده یارانه ماهانه آن‌ها نیز حذف خواهد شد.

نکته حائز اهمیت در این پرداخت یارانه معیشتی سرک کشی دولت به حساب‌های بانکی و مالی افراد بوده است که شب گذشته معاون وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در برنامه زنده تلویزیونی از آن پرده برداشت. احمد میدری گفت: متقاضیان بسته حمایتی معیشتی، چه برای ۶۰ میلیون نفری که اخیراً دریافته کرده‌اند و چه سایرین که متقاضی دریافت بسته معیشتی هستند، تمام حساب‌های بانکی و تراکنش‌های مالی آن‌ها بررسی می‌شود.

با این صحبت‌های معاون وزیر کار به نظر می‌رسد دولت نظر خود را در زمینه سرک کشی به حساب‌های مردم جهت حذف یارانه ثروتمندان بعد از گذشت شش سال تغییر داده است. اما در این مدت، اصرار دولت بر عدم سرک کشی به حساب‌های مردم چقدر هزینه به مملکت تحمیل کرد؟

اگر فرض بگیریم کل افرادی که باید یارانه ماهانه آن‌ها حذف شود ۲۰ میلیون نفر باشند، باید گفت: از آذرماه ۱۳۹۲ تا آذرماه ۱۳۹۸ این افراد طی ۷۲ ماه حدود ۶۵.۵ هزار میلیارد تومان یارانه دریافت کرده اند. به عبارت بهتر دولت بعد از پرداخت ۳ میلیون و ۲۷۶ هزار تومان یارانه نقدی به هر فرد ثروتمند حالا قصد دارد به حساب‌های بانکی این افراد سرک بکشد.

برای بررسی بزرگی رقم پرداخت شده یارانه به ثروتمندان طی ۷۲ ماه گذشته، اشاره به این نکته ضروری است که منابعی که دولت در بودجه سال جاری برای پرداخت یارانه نقدی و غیرنقدی در اختیار دارد حدود ۴۱.۱ هزار میلیارد تومان می‌باشد. همچنین درآمدی که گفته می‌شود دولت از محل افزایش قیمت بنزین به دست می‌آورد حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان می‌باشد؛ بنابراین یارانه پرداختی به ثروتمندان طی ۷۲ ماه گذشته تقریباً ۱.۵ برابر کل منابع دولت در بودجه سال جاری برای پرداخت یارانه نقدی و غیرنقدی و حدود ۲ برابر درآمد حاصل از افزایش قیمت بنزین است.

حالا انتقاد وارد به عملکرد دولت این است که اگر قرار بود برای حذف یارانه مردم به حساب‌های مالی آن‌ها سرک کشی شود چرا دولت در این شش سال در این زمینه تعلل و کوتاهی کرد و از این طریق حدود ۶۵.۵ هزار میلیارد تومان هزینه به مملکت تحمیل نمود و اگر هم قرار بود که به حساب‌ها سرک کشی نشود پس چرا هم اکنون این کار انجام شده است؟